Trong lĩnh vực công nghệ di động, có hai khái niệm quan trọng được đề cập đó là “root” và “jailbreak”. Những thuật ngữ này đều liên quan đến việc mở khóa các hạn chế trên điện thoại di động và cho phép người dùng có quyền kiểm soát tối đa thiết bị của mình. Bài viết này Tech Còi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về root và jailbreak, cùng những ưu điểm và nhược điểm của chúng.
Root là gì?
Root là gì
Root, trong ngữ cảnh công nghệ, có nghĩa là quyền truy cập tối cao hoặc quyền quản trị tối cao trên một hệ điều hành hoặc thiết bị. Trên hệ điều hành Android, “root” thường được hiểu là quyền truy cập người dùng gốc, cho phép người dùng thực hiện các thao tác quản lý toàn diện, như cài đặt các ứng dụng tùy chỉnh, thay đổi giao diện hệ thống, hay thậm chí gỡ bỏ các ứng dụng mặc định của nhà sản xuất.
Tuy nhiên, việc root đi kèm với một số rủi ro. Nếu không được thực hiện đúng cách, quá trình root có thể dẫn đến việc mất bảo hành thiết bị, làm giảm hiệu suất hoặc ổn định hệ thống, và thậm chí làm cho thiết bị trở nên không an toàn hơn do tiềm ẩn các lỗ hổng bảo mật.
Do đó, việc root điện thoại hay máy tính bảng nên được thực hiện cẩn thận và chỉ khi bạn đã hiểu rõ rủi ro và hậu quả có thể xảy ra. Nếu bạn không có kinh nghiệm hoặc không tự tin trong việc root thiết bị, nên thận trọng và không thực hiện để tránh gặp phải các vấn đề không mong muốn.
Tại sao nên root điện thoại di động?
Root điện thoại di động có một số lợi ích tiềm năng, tùy thuộc vào nhu cầu và sở thích của người dùng. Dưới đây là một số lý do mà người dùng có thể muốn root điện thoại di động:
- Quản lý ứng dụng: Khi bạn root điện thoại, bạn có quyền truy cập đầy đủ vào hệ thống và có thể gỡ bỏ các ứng dụng mặc định của nhà sản xuất mà bạn không sử dụng. Điều này giúp giải phóng không gian bộ nhớ và cải thiện hiệu suất của thiết bị.
- Tùy chỉnh giao diện: Root điện thoại cho phép bạn tùy chỉnh giao diện hệ thống theo ý muốn. Bạn có thể cài đặt các giao diện người dùng tùy chỉnh, chủ đề, biểu tượng và hình nền để tạo ra trải nghiệm cá nhân hơn.
- Cài đặt ứng dụng tùy chỉnh: Root điện thoại mở ra cánh cửa để cài đặt các ứng dụng tùy chỉnh và mod. Bạn có thể tận hưởng những tính năng và chức năng mở rộng mà không thể có trên phiên bản hệ điều hành gốc. Ví dụ, bạn có thể cài đặt các ứng dụng quản lý băng thông, ghi âm cuộc gọi, điều chỉnh tốc độ CPU và nhiều hơn nữa.
- Tiếp cận các tính năng ẩn: Một số thiết bị di động có tính năng ẩn hoặc giới hạn bởi nhà sản xuất. Bằng cách root, bạn có thể truy cập và tận hưởng các tính năng này. Ví dụ, bạn có thể thay đổi thông số camera, tùy chỉnh cài đặt mạng, hoặc thực hiện các thay đổi khác để tăng cường khả năng của thiết bị.
Những rủi ro khi root điện thoại di động
Root điện thoại di động có một số rủi ro tiềm ẩn, đây là những vấn đề mà người dùng cần cân nhắc trước khi quyết định root thiết bị:
- Mất bảo hành: Việc root điện thoại có thể vô hiệu hóa bảo hành của nhà sản xuất. Khi bạn thực hiện root, bạn sẽ mất đi quyền hưởng các chế độ bảo hành chính thức từ nhà sản xuất. Nếu xảy ra sự cố về phần cứng hoặc phần mềm trong thời gian bảo hành, bạn sẽ không được hỗ trợ hoặc sửa chữa miễn phí.
- Rủi ro về bảo mật: Root điện thoại di động có thể làm gia tăng rủi ro về bảo mật. Khi bạn có quyền truy cập người dùng gốc, các ứng dụng độc hại hoặc mã độc có thể khai thác các lỗ hổng và gây hại đến thiết bị của bạn. Bạn cũng có thể không nhận được các bản cập nhật bảo mật chính thức từ nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp dịch vụ.
- Vấn đề về hiệu suất và ổn định: Root điện thoại có thể gây ra vấn đề về hiệu suất và ổn định của thiết bị. Nếu không thực hiện đúng quy trình hoặc cài đặt các tùy chỉnh không tương thích, điện thoại của bạn có thể trở nên chậm hơn, gặp sự cố hoặc thậm chí bị treo, gây khó chịu trong quá trình sử dụng.
- Mất dữ liệu và hỏng hóc: Quá trình root có nguy cơ làm mất dữ liệu quan trọng trên điện thoại của bạn. Nếu bạn không sao lưu đầy đủ dữ liệu trước khi root và không thực hiện đúng quy trình, bạn có thể mất dữ liệu quan trọng hoặc gặp sự cố hỏng hóc với thiết bị.
- Không tương thích và khóa khả năng sử dụng: Một số ứng dụng hoặc tính năng có thể không hoạt động trên các thiết bị đã được root. Một số ứng dụng có thể xác định thiết bị root và không cho phép bạn sử dụng hoặc cài đặt chúng. Ngoài ra, một số nhà cung cấp dịch vụ di động có thể áp dụng các chính sách giới hạn sử dụng trên các thiết bị đã được root.
Jailbreak là gì?
Jailbreak là quá trình loại bỏ các hạn chế và ràng buộc trên các thiết bị chạy hệ điều hành iOS của Apple. Khi bạn jailbreak một thiết bị iOS, bạn thu được quyền truy cập người dùng gốc và có khả năng cài đặt các ứng dụng và tinh chỉnh không được chấp nhận hoặc hỗ trợ bởi Apple.
Jailbreak cho phép người dùng cài đặt các ứng dụng từ các nguồn bên ngoài App Store chính thức của Apple thông qua các kho ứng dụng bên thứ ba. Điều này mở ra khả năng truy cập vào các ứng dụng, chủ đề, tinh chỉnh và các tính năng tùy chỉnh khác mà không được phép trên thiết bị iOS chưa jailbreak.
Cần thiết hay không nên jailbreak thiết bị?
Việc xem xét việc jailbreak thiết bị là cần thiết hay không phụ thuộc vào sở thích và nhu cầu cá nhân của bạn. Dưới đây là một số yếu tố để bạn cân nhắc:
- Truy cập vào ứng dụng và tính năng không chính thức: Jailbreak cho phép bạn cài đặt các ứng dụng và tinh chỉnh không được chấp nhận hoặc hỗ trợ bởi Apple. Nếu bạn muốn truy cập vào các ứng dụng bên thứ ba hoặc tùy chỉnh giao diện và tính năng của thiết bị của mình, jailbreak có thể cung cấp cho bạn khả năng làm điều đó.
- Tùy chỉnh và cá nhân hóa: Jailbreak cho phép bạn tùy chỉnh và cá nhân hóa thiết bị iOS theo ý muốn. Bạn có thể thay đổi giao diện, chủ đề, biểu tượng, âm thanh và hơn thế nữa để tạo ra một trải nghiệm cá nhân hơn.
- Giới hạn bởi hệ điều hành gốc: Thiết bị iOS không jailbreak thường bị giới hạn bởi các hạn chế và ràng buộc mà Apple áp đặt. Jailbreak giúp vượt qua những hạn chế đó và mở ra khả năng truy cập vào các tính năng ẩn, tùy chỉnh mạnh mẽ hơn và sử dụng các ứng dụng bên thứ ba không được chấp nhận trong App Store.
Tuy nhiên, việc jailbreak cũng có những rủi ro và hạn chế. Các rủi ro bao gồm mất bảo mật, ảnh hưởng đến hiệu suất và ổn định của thiết bị, mất bảo hành từ Apple và khả năng không tương thích với các bản cập nhật hệ điều hành iOS mới nhất. Hơn nữa, việc jailbreak yêu cầu kiến thức và kỹ năng kỹ thuật, và có thể làm mất dữ liệu hoặc hỏng hóc thiết bị nếu không thực hiện đúng cách.
Rủi ro khi jailbreak thiết bị
Jailbreak thiết bị iOS có một số rủi ro mà bạn cần cân nhắc trước khi quyết định thực hiện. Dưới đây là một số rủi ro phổ biến khi jailbreak thiết bị:
- Mất bảo mật: Việc jailbreak thiết bị có thể làm suy yếu bảo mật của nó. Bởi vì bạn được quyền truy cập người dùng gốc, điều này có thể làm tăng nguy cơ bị tấn công từ phần mềm độc hại hoặc mã độc. Các ứng dụng không được kiểm tra chặt chẽ từ kho ứng dụng bên thứ ba có thể gây nguy hiểm cho thiết bị và dữ liệu của bạn.
- Mất bảo hành: Việc jailbreak thiết bị iOS có thể làm mất quyền hưởng bảo hành từ nhà sản xuất. Apple không chấp nhận các thiết bị đã jailbreak và sẽ từ chối bảo hành cho những vấn đề phát sinh sau khi jailbreak.
- Rủi ro về hiệu suất và ổn định: Jailbreak có thể gây ra các vấn đề liên quan đến hiệu suất và ổn định của thiết bị. Việc cài đặt các tinh chỉnh không tương thích hoặc không ổn định có thể làm cho thiết bị chậm hơn, gặp sự cố hoặc treo.
- Không tương thích với các bản cập nhật hệ điều hành mới: Mỗi khi Apple phát hành bản cập nhật hệ điều hành iOS mới, việc jailbreak có thể không tương thích với phiên bản mới này. Điều này có nghĩa là bạn phải chờ đợi một thời gian trước khi có thể nâng cấp hệ điều hành, hoặc phải mất đi quyền truy cập người dùng gốc nếu bạn muốn cập nhật.
- Rủi ro mất dữ liệu và hỏng hóc: Quá trình jailbreak có nguy cơ làm mất dữ liệu quan trọng trên thiết bị của bạn. Nếu bạn không sao lưu dữ liệu trước khi jailbreak và không thực hiện đúng quy trình, bạn có thể mất dữ liệu quan trọng hoặc gặp sự cố hỏng hóc với thiết bị.
So sánh giữa root và jailbreak
Dưới đây là sự so sánh giữa root (cho thiết bị Android) và jailbreak (cho thiết bị iOS):
- Đối tượng: Root áp dụng cho thiết bị chạy hệ điều hành Android, trong khi jailbreak áp dụng cho thiết bị chạy hệ điều hành iOS của Apple.
- Quyền truy cập người dùng gốc: Cả root và jailbreak đều nhằm mục đích cung cấp quyền truy cập người dùng gốc cho thiết bị. Tuy nhiên, root trên Android cung cấp quyền truy cập tối đa và kiểm soát hoàn toàn thiết bị, trong khi jailbreak trên iOS chỉ cung cấp quyền truy cập hạn chế hơn.
- Tùy chỉnh và tính năng: Cả root và jailbreak cho phép người dùng tùy chỉnh và sử dụng các tính năng không chính thức. Tuy nhiên, với root trên Android, người dùng có khả năng tùy chỉnh và thay đổi sâu hơn, bao gồm giao diện, hệ thống, ứng dụng và các tính năng bên thứ ba. Trong khi đó, jailbreak trên iOS giới hạn hơn và tùy chỉnh chủ yếu xoay quanh giao diện, chủ đề và cài đặt ứng dụng bên thứ ba.
- Rủi ro và hạn chế: Cả root và jailbreak đều đi kèm với rủi ro và hạn chế. Tuy nhiên, jailbreak thiết bị iOS có thể mang đến những rủi ro bảo mật và sự không ổn định hơn do hệ điều hành iOS được thiết kế chặt chẽ hơn và kiểm soát nghiêm ngặt hơn so với Android. Root thiết bị Android cũng có rủi ro về bảo mật, nhưng do tính linh hoạt cao hơn của hệ điều hành Android, người dùng có thể lựa chọn các biện pháp bảo mật phù hợp hơn.
- Sự hỗ trợ và cộng đồng: Root Android có sự hỗ trợ rộng rãi từ cộng đồng người dùng, với nhiều diễn đàn và tài liệu hướng dẫn. Trong khi đó, jailbreak iOS có một cộng đồng lớn, nhưng không đầy đủ như cộng đồng root Android và có ít tài liệu hướng dẫn hơn.
- Hỗ trợ từ nhà sản xuất: Root thiết bị Android thường không được hỗ trợ hoặc chấp nhận từ nhà sản xuất, trong khi Apple không chấp nhận và từ chối bảo hành cho các thiết bị đã jailbreak.
Cách thực hiện root và jailbreak
Dưới đây là một phân tích cách thực hiện root (cho thiết bị Android) và jailbreak (cho thiết bị iOS):
- Root cho thiết bị Android: a. Tìm hiểu về thiết bị: Mỗi thiết bị Android có các phương pháp root riêng. Bạn cần tìm hiểu về thiết bị của mình và kiểm tra xem có sẵn phương pháp root phù hợp.b. Tải xuống công cụ root: Tìm kiếm và tải xuống công cụ root phù hợp cho thiết bị của bạn. Có nhiều công cụ phổ biến như Magisk, SuperSU hoặc KingoRoot.c. Kích hoạt chế độ nhà phát triển: Trên thiết bị Android, vào Cài đặt > Về điện thoại > Nhấp liên tục vào “Số phiên bản” để kích hoạt chế độ nhà phát triển. Sau đó, vào Cài đặt > Tùy chọn nhà phát triển > Kích hoạt “Khóa OEM” và “USB Debugging”.d. Kết nối thiết bị với máy tính: Sử dụng cáp USB, kết nối thiết bị Android với máy tính.e. Chạy công cụ root: Mở công cụ root trên máy tính và làm theo hướng dẫn cụ thể. Thông thường, quá trình root sẽ yêu cầu nhấp vào nút “Root” trên công cụ và đợi cho đến khi quá trình hoàn thành.f. Khởi động lại thiết bị: Sau khi hoàn thành root, khởi động lại thiết bị Android.
- Jailbreak cho thiết bị iOS: a. Tìm hiểu về phiên bản iOS: Jailbreak chỉ khả dụng cho một số phiên bản cụ thể của iOS. Bạn cần tìm hiểu về phiên bản iOS đang chạy trên thiết bị của bạn để xác định xem có sẵn phương pháp jailbreak cho nó hay không.b. Sao lưu dữ liệu: Trước khi jailbreak, hãy sao lưu toàn bộ dữ liệu quan trọng trên thiết bị của bạn, như vậy nếu có sự cố xảy ra, bạn có thể khôi phục lại dữ liệu.c. Tìm công cụ jailbreak: Tìm kiếm và tải xuống công cụ jailbreak phù hợp cho phiên bản iOS của bạn. Các công cụ jailbreak phổ biến bao gồm Checkra1n, unc0ver hoặc Chimera.d. Kết nối thiết bị với máy tính: Sử dụng cáp USB, kết nối thiết bị iOS với máy tính.e. Chạy công cụ jailbreak: Mở công cụ jailbreak trên máy tính và làm theo hướng dẫn cụ thể. Thông thường, quá trình jailbreak sẽ yêu cầu nhấp vào nút “Jailbreak” trên công cụ và đợi cho đến khi quá trình hoàn thành.f. Cài đặt trình quản lý gói và tweak: Sau khi jailbreak, bạn có thể cài đặt trình quản lý gói như Cydia hoặc Sileo để tìm và cài đặt các tweak và ứng dụng không chính thức.
Các công cụ hỗ trợ root và jailbreak
Dưới đây là một số công cụ hỗ trợ root và jailbreak cho các thiết bị Android và iOS:
Công cụ root cho Android:
- Magisk: Một công cụ root phổ biến cho các thiết bị Android. Nó cung cấp khả năng tùy chỉnh cao và hỗ trợ ẩn root cho các ứng dụng cần đến.
- SuperSU: Một công cụ root được sử dụng rộng rãi trong quá khứ. Nó cho phép người dùng quản lý quyền root và kiểm soát ứng dụng yêu cầu quyền root.
- KingoRoot: Một công cụ root dễ sử dụng và tự động cho nhiều thiết bị Android. Nó giúp người dùng root thiết bị của mình chỉ trong một vài bước đơn giản.
Công cụ jailbreak cho iOS:
- Checkra1n: Một công cụ jailbreak mạnh mẽ và phổ biến hỗ trợ nhiều phiên bản iOS và các thiết bị dựa trên chip A7 đến A11.
- unc0ver: Một công cụ jailbreak linh hoạt và dễ sử dụng hỗ trợ nhiều phiên bản iOS và các thiết bị dựa trên chip A9 đến A14.
- Chimera: Một công cụ jailbreak khác với tầm ảnh hưởng rộng rãi và hỗ trợ nhiều phiên bản iOS và các thiết bị dựa trên chip A9 đến A13.
Các lợi ích và hạn chế của root và jailbreak
Dưới đây là một phân tích về lợi ích và hạn chế của root (cho thiết bị Android) và jailbreak (cho thiết bị iOS):
Lợi ích của root (cho thiết bị Android):
- Quyền truy cập tối đa: Root cho phép người dùng truy cập và kiểm soát hoàn toàn thiết bị Android, bao gồm quyền truy cập vào các tập tin hệ thống và cài đặt tùy chỉnh.
- Tùy chỉnh và tối ưu hóa: Người dùng có thể tùy chỉnh giao diện, cài đặt hệ thống, loại bỏ ứng dụng không cần thiết và tối ưu hóa hiệu suất thiết bị Android.
- Cài đặt ứng dụng bên thứ ba: Root cho phép cài đặt các ứng dụng không chính thức và tùy chỉnh từ các nguồn bên thứ ba, mở rộng khả năng sử dụng của thiết bị.
- Tiếp cận các tính năng ẩn: Root cho phép khám phá và sử dụng các tính năng ẩn trong hệ điều hành Android, mở rộng khả năng và trải nghiệm của người dùng.
Hạn chế của root (cho thiết bị Android):
- Rủi ro bảo mật: Root mở cửa cho quyền truy cập cao hơn vào thiết bị, điều này có thể làm tăng nguy cơ bị tấn công bởi phần mềm độc hại và mất đi tính bảo mật của hệ thống.
- Mất bảo hành: Thực hiện root có thể vi phạm các điều khoản bảo hành của nhà sản xuất, khiến người dùng mất đi quyền hưởng chế độ bảo hành của thiết bị.
- Rủi ro gây hỏng thiết bị: Nếu thực hiện không đúng, quá trình root có thể dẫn đến hỏng hóc hoặc không hoạt động đúng của thiết bị.
- Không cập nhật hệ thống: Root có thể làm mất khả năng cập nhật hệ điều hành chính thức từ nhà sản xuất, làm giảm khả năng nhận được các bản vá lỗi và tính năng mới nhất.
Lợi ích của jailbreak (cho thiết bị iOS):
- Tiếp cận ứng dụng không chính thức: Jailbreak cho phép người dùng cài đặt các ứng dụng và tweak không có trong App Store, mở rộng khả năng và tùy chỉnh của thiết bị.
- Tùy chỉnh giao diện và tính năng: Người dùng có thể tùy chỉnh giao diện, thay đổi các tính năng và thiết lập của thiết bị iOS.
- Cài đặt các công cụ mạnh mẽ: Jailbreak cho phép cài đặt các công cụ mạnh mẽ như trình quản lý gói Cydia, cho phép người dùng khám phá và cài đặt các tweak và ứng dụng không chính thức.
Hạn chế của jailbreak (cho thiết bị iOS):
- Rủi ro bảo mật: Jailbreak mở cửa cho quyền truy cập cao hơn vào hệ thống iOS, điều này tăng nguy cơ bị tấn công bởi phần mềm độc hại và mất đi tính bảo mật của thiết bị.
- Mất bảo hành: Jailbreak có thể vi phạm các điều khoản bảo hành của Apple, khiến người dùng mất đi quyền hưởng chế độ bảo hành của thiết bị.
- Rủi ro hỏng thiết bị: Nếu thực hiện không đúng, quá trình jailbreak có thể dẫn đến hỏng hóc hoặc không hoạt động đúng của thiết bị.
- Không cập nhật hệ thống: Jailbreak có thể làm mất khả năng cập nhật hệ điều hành chính thức từ Apple, làm giảm khả năng nhận được các bản vá lỗi và tính năng mới nhất.
Lời kết
Rõ ràng, việc can thiệp sâu vào hệ thống và chiếm quyền kiểm soát là điều mà các nhà sản xuất không mong muốn người dùng thực hiện trên thiết bị của họ. Ngoài việc người dùng có thể gỡ bỏ phần mềm của hãng (ảnh hưởng đến doanh thu), việc root/jailbreak còn tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho thiết bị của bạn.
Khi đã chiếm quyền quản trị, tức là bạn tự tay xây dựng một chiếc máy cho riêng mình mà không qua kiểm duyệt từ nhà sản xuất. Và khi rào cản này không còn tồn tại, rất nhiều phần mềm xấu có thể xâm nhập và gây nguy hiểm đến thông tin của bạn, chưa kể đến việc thiết bị có thể trở nên không ổn định khi người dùng cài đặt một cách tùy ý các ứng dụng bên ngoài.
